Güneş çiçeğinin yaratılış hikayesini duydunuz mu, günebakan desem namı diğer ismi ayçiçeği? Yunan mitolojisinde günebakan bizce ayçiçeği olan çiçeğin efsanesinin birçok sürümü mevcut. Ben size hikayenin bildiğim birkaç versiyonundan bahsedeceğim. İlki, bir adam varmış ve ölmüş...Tabii ki hikaye böyle başlayıp bitmiyor ama bence böyle hatta daha çok absürt bir hikayemiz mevcut: Rivayete göre köyde yaşayan bir genç kız bir gün güneşe aşık olur öyle ki aşkın dehrine dalacak duruma gelir ve bir sabah tarlada ayçiçeği olarak kendini, güneşin doğuşunu izlerken bulur. Bu rivayet nereden gelmiş hiçbir fikrim yok, araştırdım fakat kaynağına ulaşamadım. Neyse gelelim şimdii hikayenin mitolojisi kısmına... Bildiğiniz üzere Yunan mitolojisi tanrı ve tanrıçalarla ün kazanmış entrikanın kol gezdiği efsanelerle dolu bir mit diyarı. Clytie'nin Apollon'a aşkı da bunlardan biri. Efsaneye göre Pers prensesi Clytie bir göl kenarında yıkanırken gün ışıkları arasında gökyüzünde Apollon'u görür ve aşık olur... ve her gün doğumunda ve batımında gökyüzünde Apollon'u izlemeye başlar ve aşk, içinde kök salacak duruma gelir. Ancak bu derin aşkın karşılığını alamaz çünkü Apollon Clytie'nin kız kardeşi Leucothe‘ye aşıktır. Bir gün Apollon, sevdiceği Leucothe'yi görmek için odasına girer. Apollon'un Leucothe'nin odasına girdiğine şahit olan Clytie ise kıskançlık krizine girer ve hemen bu durumu babasına iletir. Orchamus olanları öğrenmesiyle birlikte büyük bir öfkeyle yanındaki adamlarına kızı Leucothe'yi diri diri toprağa gömmeleri için emir verir. Apollon'nun Leucothe'nin yanında olmadığı vakit Leucothe hızlıca toprağa gömülür. Haberi alan Apollon ise hemen sevgilisinin yanına koşar fakat her şey için çok geçtir... Sevgilisini yaşatmak için onu bir sığla ağacına dönüştüren Apollon o günden sonra gökyüzünde bir daha parlamaz. Clytie mi ne olur ? Artık gökyüzünde sevdiği Apollon'u göremediği için hastalanır. Zeus, Clytie'ye acır ve onu ayçiçeğine dönüştür...Başka bir versiyona göre, birinci versiyondaki gibi Clytie, göl kenarında Apollon'a aşık olur. Her geçen gün, güneşine daha hayranlık duyan Clytie bir gün Apollon'a duygularını açar fakat aşkına karşılık almadığı gibi Apollon'un duyguları hiçe sayan, küçümseyen, alaycı bakışlarına şahit olur. Ancak Clytie, bu acıya rağmen Apollon'u izlemekten ve sevmekten vazgeçmez. Zamanla, sevdiği adamın yarattığı acının ağırlığıyla vücudu artık bitap düşer. Yorulan kalbi, zamanın ağırlığına dayanamaz ve nehir kenarında sonsuz bir uykuya dalar...Yine bir gün, gökyüzünde Apollon ihtişamlı güneş hüzmelerini yeryüzüne dağıtırken, nehrin kıyısında Clytie'nin cansız bedenini görür. Büyük bir hüzün ve pişmanlık içinde Zeus'tan aşığının yaşaması için yalvarır. Clytie'nin vefalı aşkına karşılık Zeus, aşığa bir şans verir ve onu her daim güneşini izleyen bir ayçiçeğine dönüştürür.
Not:
Öncelikle herkese merhabalar! Gününüz umarım umutlu ve mutlu geçiyordur ve sağ olun ben de iyiyim. Yazıyla ilgili birkaç bir şey paylaşmak istiyorum izninizle.. Birincisi Clytie ve Apollon miti yabancı kaynaklarda Clytie ve Helios olarak karşımıza çıkıyor. Daha da ayrıntılı bilgi verirdim fakat yazıyı çokta uzatarak canınızı sıkmak istemiyorum bu nedenle kaynak bırakıyorum oradan ulaşabilirsiniz. İkinci ekleyeceğim şey ise paylaştığım mitin orijinali, olay örgüsü statik ilerlemekte birlikte mantıksız birkaç noktaları olması hikayenin anlaşılırlığını düşürdüğü için orijinale sadık kalarak metni biraz revize edip törpülemek durumunda kaldım. Umarım beğenirsiniz/beğenmişsinizdir, okuduğunuz için şimdiden teşekkürler. 🍀
Büst:
Frank Ruggles/ Bust of Clytie
KAYNAKÇA
Soylentidergi.com. (n.d.). Yaz mevsiminin gözdesi ayçiçeğinin mitolojik hikayesi. Erişim adresi: https://www.soylentidergi.com/yaz-mevsiminin-gozdesi-ayciceginin-mitolojik-hikayesi/
Sanatkaravani.com. (n.d.). Yunan mitolojisinin umutsuz çiçeği: Günebakan. Erişim adresi: https://sanatkaravani.com/yunan-mitolojisinin-umutsuz-cicegi-gunebakan/
Paleothea.com. (n.d.). Clytie – Greek mythology. Erişim adresi: https://paleothea.com/love-stories/clytie-greek-mythology/
Porlagreciadezeus.es. (n.d.). Clitia y Leucotoe. Erişim adresi: https://porlagreciadezeus.es/clitia-y-leucotoe/
Bahar Türkoğlu
2024-09-07T18:54:22+03:00Teşekkür ederimm🌸
Seymaakyay
2024-09-07T14:59:29+03:00Harika!
Bahar Türkoğlu
2024-09-05T14:46:15+03:00Teşekkür ederimm, bilmukabele Güz 🫡🌻.
Güz
2024-09-05T14:40:02+03:00Güzel bir yazıydı. Keyifli,sağlıklı günler🌻🌻
Bahar Türkoğlu
2024-09-05T09:24:43+03:00Dediklerine harfi harfine katılıyorum Güz. Ayçiçeğin bu kadar kendini net göstermemesinin nedenini ben psikososyal duruma bağlıyorum. Çünkü her toplumun kendi içinde psikolojik bir süreci var ve bu durum genelden ziyade öznelliği karşılıyor. Bizim toplumumuz heterojen bir toplum her bölgeden farklı ses çıkması elbette bizi istediğimiz görüntüyü bulmakta biraz zorluyor olsa da bana kalırsa her ne olursa olsun bu farklılık bizlere zengin bir bağ potre sunduğu gerçeğini değiştirmeyecektir. Şu an yeniden baktım da bilgilere sanırım birbirimize görünmez sihirli iplerle bağlıyız, geçmişten günümüze gelen kadim bir bağ...
Güz
2024-09-05T03:34:04+03:00Bu arada biraz mit ve konudan sapmış gibi olacak ama Muğla taraflarıydı sanırım ilk defa Trakya'ya gelen bir kiracısı vardı anneannemin ve gündöndü diyorlardı Ayçiçeğine. Biz trakyalılar da gündendi deriz. Aklıma Pomme'nin Soleil Soleil şarkısı geldi. Daha biraz araştırmıştım turnusoldeki sol burdandı sanırım. Bir diğeri de Helios, helianthus olarak geçmiş yani güneş buradan geliyor Fr. Latince ve Greek güneş denilmiş ve moonflower olarak başka bir çiçeği kullanıyorlar evet ama bize nereden geçti acaba? Sun,sol kullanmışlar diğer dillerde ama biz gün ve ay kullanmışız bir de Azeriler de günebakan diyor. Güneş denilmesi doğru çünkü sadece güneşe bakan bir bitki. Ben göze benzetiyorum sanki gözü sadece güneşi görüyor.
Bahar Türkoğlu
2024-09-04T08:38:11+03:00Vuv çok hızlısın Nazım! Bilgi paylaşımın için teşekkür ederim :)) sağ ol, var ol🫡🌻.
(Not: Bizim aydede yalan oldu gibi)
Nazım
2024-09-04T00:37:04+03:00Evet, biraz araştırdım hiç bir bir kaynakta yani eski Türk kaynaklarında hep günebakan yani güneş ile nitelendirilmiş, sadece "Kazan Tatar" ağızlarında "Aybagar" adında bir kelime geçiyor onun dışında ise ay ile bağdaştırma yok ve bazı dönemlerde ve yörelerde "aydın çiçek, aydın gülü, Aygün ışığı, Aygün çiçeği" olarak isimler almış büyük ihtimalle bizim dilimizde de zamanla evrimleşmiş gibi duruyor.
Kaynak
Dergipark.com
Dünya dillerinde güneş çiçeği olarak adlandırılan bitkiler.
Bahar Türkoğlu
2024-09-03T17:17:41+03:00Bizimle paylaşmayı unutma ;)
Nazım
2024-09-03T12:23:52+03:00Teşekkürler, hahaha aydede olayına ben bir bakayım neyin nesiymiş öğreneyim tam olarak. :)
Bahar Türkoğlu
2024-09-03T01:01:37+03:00Nazımm merhaba! Güzel soru :) ... masalsı gelecek ama aydeden almış olabilir ismini. İnsanoğluna fısıldayan bu ses belki de gün ışığına galip gelmiştir... insanoğlu tezatlarla her daim anlam muhabbetine girmiştir. Geceyi düşünürsek karanlığın içindeki o parlak ışık daha çok ilgilerini, dikkatini çekmiş olabilir insanın, belki bu nedenle ay'a bağlı kalmışızdır...
Nazım
2024-09-03T00:14:39+03:00Bilgilendim, sağ ol bahar. :)
Ve Günebakan olan bu güzel ismi neden Ayçiçeği olarak okuyoruz ki?