Hikaye ve romanlarıyla Türk edebiyatında önemli bir yeri olan usta Yazar Ferit Edgü, 88 yaşında hayata gözlerini yumdu.
Çağdaş Türk edebiyatının büyük ustalarından Ferit Edgü vefat etmiştir. Ailesine, okurlarına, dostlarına başsağlığı dilerim.
Ferit Edgü Kimdir?
İsmail Ferit Edgü (24 Şubat 1936, İstanbul); şiir, öykü, roman, oyun, deneme, biyografi, eleştiri ve aforizma gibi türlerde eserleri bulunan Türk hikaye yazarı, roman yazarı, şair ve deneme yazarıdır. 1950 kuşağı yazarlarındandır. Edgü, edebiyatımızda minimal öykünün önemli temsilcilerindendir.
Ferit Edgü'nün biyografisi incelendiğinde çocukluk döneminin İkinci Dünya Savaşı yıllarına denk geldiği görülmektedir. Yazar, Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nde eğitim almış, Bedri Rahmi’nin öğrencisi olmuştur. Paris’te Academie Feu’da altı yıla yakın seramik eğitimi almıştır. Türkiye'ye döndükten sonra metin yazarlığı yapmış ve DATA Reklam Şirketi’ni, Ada Yayınları'nı kurmuştur.
Ferit Edgü'nün yaşam özeti başarılarla doludur. Yazara birçok ödül verilmiş, eserleri farklı dillere çevrilmiştir. Kitapları Everest Yayınları, Alfa Yayınları, Raskol'un Baltası, Sel Yayıncılık ve Kırmızı Kedi Yayınevi gibi farklı yayınevleri tarafından yayımlanmıştır. Bunlar okurlar tarafından ilgi gören, beğenilen eserlerdir.
Ferit Edgü Eserleri Nelerdir?
Ferit Edgü’nün eserlerinden 60 tanesi aşağıda listelenmiştir:
Av, Giden Bir Kedinin Ardından, O/Hakkâri'de Bir Mevsim, Van Gogh Yüzyıl Sonra, Tüm Ders Notları, Avara Kasnak, Cahil, Korkuyorum, Leş (Toplu Öyküler), Kimse, Çığlık, Doğu Öyküleri, İşte Deniz, Maria,
Devam, Do Sesi, Şimdi Saat Kaç, Yazmak Eylemi, Seyir Sözcükleri, Buluşmalar, Kaza Sözleri ve Öteki Metinler, Ah Min-el Aşk, Orhan Duru - Ölmeden Önce - Öldükten Sonra, İnsanlık Halleri, Yaralı Zaman, Paraboller, Yolun Gittiği Yer, Buluşmalar, Yazarlar/Ressamlar, "Her şeyin Sonundayım" / Tezer Özlü - Ferit Edgü, Özyurdunda Yabancı Olmak / Demir Özlü - Ferit Edgü, Nijinski Öyküleri, Eylül'ün Gölgesinde Bir Yazdı, Yüksel Arslan-Bir Dönem, Eren Eyüboğlu, Arslan, Osman Hamdi Bilinmeyen Resimleri, Türk Hat Sanatı- Karalamalar, Ergin İnan, Kitap, Karapınar Tülü Carpets, Abidin Dino - Antibes Resimleri, Berlin Paintings, Füreye: Ateş ve Sır, Avni Erbaş, Aliye Berger, Komet, Fotoğrafların Öyküsü Şakir, Eczacı Başı, 20. Yüzyılda Sanat, Abidin, Urfalı Mateos’un Yazgısı, Dağ Şiirleri, Sözlü/ Yazılı, Kitap & Ressamın Öyküsü, Binbir Hece, Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı, Kaçkınlar, Bozgun, Bir Gemide, Görsel Yolculuklar (Sanat yazıları), Biçimler Renkler Sözcükler, Selma Gürbüz İçin Üç Yazı
Ferit Edgü'nün İlk Eseri Nedir?
Ferit Edgü’nün ilk eseri, henüz 16 yaşında yazdığı, 1952 yılında Kaynak Dergisi’nde yayımlanan şiiridir.
Ferit Edgü'nün Kaç Tane Eseri Vardır?
Ferit Edgü, üretken bir yazardır ve 50’den fazla eseri vardır.
Ferit Edgü Öyküleri
Ferit Edgü’nün 14 adet öykü kitabı aşağıda listelenmiştir:
Av: İlk yayım yılı 1967’dir. Karanlıkta, Av ve Bir Ortaçağ Öyküsü başlıklarını taşıyan üç ana bölümden oluşmaktadır. Ferit Edgü'nün yalnızlığın bireysel nedenlerini de sorgulayan, zamansız öykülerini içeren bir kitaptır.
Bir Gemide: İlk basımı 1982 yılında yapılmıştır. Ferit Edgü'nün Sait Faik Hikaye Armağanı'na değer görülen eseridir. Yalnızlık kaynaklı yabancılaşmaların işlendiği, düş ile gerçeğin iç içe geçtiği öykülerden oluşmaktadır.
Çığlık: İlk kez 1982 yılında yayımlanmıştır. Ferit Edgü’nün en ünlü öykü kitaplarındandır.
Devam: Kitabın Alfa Yayınları tarafından yayımlanan baskısı "Devam, Kendimi kurtarmak için yazıyorum, diyen Ferit Edgü’nün, kuyuya düşen ya da kuyudan yükselen ilk gençlik öykülerinden oluşuyor." cümlesiyle tanıtılmıştır.
Doğu Öyküleri: Ferit Edgü’nün minimal öykü türündeki ilk eserlerinin yer aldığı kitabıdır. Toplam 4 uzun, 17 çok kısa öyküden oluşmaktadır. Öyküler Doğu'nun ıssız dağlarında geçmektedir.
Do Sesi: Ölüm Öyküleri, Yaşam Öyküleri, Saçma Öyküler ve Geçişler başlıklarını taşıyan dört bölümden oluşmaktadır. İlk olarak 2022 yılında yayımlanmıştır. Ölüm, hiçlik, yabancılaşma, yalnızlık gibi konulara sahip öykülerden oluşmaktadır.
İşte Deniz, Maria: İlk kez 2000 yılında yayımlanmıştır. Ferit Edgü'nün hem 1950'li yıllardaki öykü anlayışını sürdüren hem de minimal öykülerinden oluşan bir kitaptır. Perisiz Ev, Şaşılacak Bir Şey, İşte Deniz Maria başlıklarını taşıyan üç bölümden oluşmaktadır.
Kaçkınlar: Yazarın ilk hikaye kitabıdır. Kitabın tanıtımında Ferit Edgü'nün şu sözleri verilmiştir: "Kaçkınlar ve 1950'lerin sonunda yayımlanan, kuşağımın birçok yazarının ilk yapıtlarındaki, boğuntunun, bunaltının, bunalımın, başkaldırının, birey olma çabasının, barışık olmamada direnmenin, yerleşik değerleri sorgulama, yadsıma eğilimlerinin, yalnız özgür düşünce ve aydınlar üzerindeki baskıyı gün geçtikçe artıran siyasal iktidar tarafından değil, sözüm ona ilerici bağnaz çevrelerce de 'mahkûm' edildiğini gördüm, yaşadım. Bu açıdan bakıldığında, diyebilirim ki bir yalnızlıkta yazdık. Bireyselliğe yer olmayan bir toplumda, birer aykırı olarak, birer horlanmış olarak yazdık. Kendi benzerlerimizi bulmak için yazdık."
Nijinski Öyküleri: Ferit Edgü'nün gelmiş geçmiş en büyük bale sanatçılarından biri olan Nijinski'ye duyduğu ilgi nedeniyle yazdığı bir eserdir.
Bozgun: İlk olarak 1962 yılında yayımlanmıştır. Edgü’nün Paris yıllarında kaleme aldığı bir eserdir. Yazarın 2. öykü kitabıdır.
Leş (Toplu Öyküler): Ferit Edgü’nün Do sesi, İşte deniz Maria, Doğu Öyküleri, Çığlık, Bir Gemide, Av, Devam, Bozgun ve Kaçkınlar kitaplarında yer alan öykülerinden oluşmaktadır. Kitapta toplam 181 öykü vardır.
Giden Bir Kedinin Ardından, Binbir Hece, Avara Kasnak
Ferit Edgü Kaç Tane Öykü Yazmıştır?
Ferit Edgü, 180’den fazla öykü yazmıştır.
Ferit Edgü’nün En İyi Öyküsü Hangisidir?
Ferit Edgü’nün en ünlü öyküsü “Çığlık”tır.
Ferit Edgü’nün İlk Öyküsü Hangisidir?
Ferit Edgü’nün ilk öykü kitabı, 1959 yılında yayımlanan “Kaçkınlar”dır.
Ferit Edgü Öykülerinin Özellikleri Nelerdir?
Ferit Edgü, 1950 kuşağı yazarlarındandır. 1950 kuşağı yazarları yeninin peşinde olan yazarlardır. Varoluşçuluk akımından ve gerçeküstücülükten etkilenmişlerdir. Ferit Edgü öyküleri de varoluşçuluk akımının izlerini taşımaktadır. Özellikle ilk dönem öykülerine karamsar bir hava hâkimdir. Kendini arayan, hayatla yüzleşen bireyleri işlemiştir.
Ferit Edgü, kendi yaşamını Hakkari öncesi ve sonrası olarak ayırmaktadır. Yazar, Hakkari sonrası dönemde Doğu’yu anlatan öyküler yazmıştır. Bu eserlerinde olanı olduğu gibi anlatmaya, eleştirel olmamaya özen göstermiştir. Aydın-halk, şehirli-köylü, devlet-halk çatışmalarını incelemiştir.
Ferit Edgü, öykülerinde her zaman kendi dilini inşa etmeye çalışmıştır. Özellikle minimal öyküleriyle dikkat çekmiştir. Gösterişten uzak, kendine özgü bir dil oluşturmuştur. Okurlara öğüt vermemiş, anlatmak istediğini sade, kısa ve öz bir şekilde anlatmıştır. Ferit Edgü, günlük yaşamın sıradan olaylarını bir kesit halinde sunmuş, klasik, modern ve postmodern ögeleri bir arada kullanmıştır.
Ferit Edgü Öyküleri Hangi Türdedir?
Ferit Edgü, Türk edebiyatında küçürek öykünün önemli temsilcilerindendir. Küçürek Öykü dünya edebiyatında "flash fiction", "short short strory" şeklinde isimlendirilmiştir. Türk edebiyatında ise çok kısa öykü, öykücük, minimal öyküler, mesel, küçük ölçekli kurmaca, kısa kısa öykü, kıpkısa gibi farklı adlandırmalara sahiptir. Minimal öyküler, kısa bir zamanı benzetmesiz, metaforsuz, yalın bir dille çarpıcı bir şekilde anlatan öykülerdir. Kelime sayısı ne az ne de fazladır. Derinlikli anlatımı ile hikâyede verilmeyenlerin okur tarafından tamamlanmasını bekleyen metinlerdir. Küçürek hikâyenin hem dünya hem Türk edebiyatındaki önemli temsilcilerinden bazıları aşağıda listelenmiştir:
Edgar Allan Poe, Julio Cortazar, Franz Kafka, Oscar Wilde, Refik Algan, Haydar Ergülen, Tezer Özlü,
Sadık Yalsızuçanlar, Hulki Aktunç, Necati Tosuner, Vüs`at O. Bener, Sevim Burak, Murat Yalçın
Ferit Edgü'nün Öykü Anlayışı Nedir?
Ferit Edgü, bireye odaklanan bir öykü anlayışı benimsemiştir.
Ferit Edgü’nün Şiirleri Nelerdi?
Ferit Edgü’nün 2 adet şiir kitabı aşağıda listelenmiştir:
Ah Min-el Aşk: Ferit Edgü'nün 1978 yılında yayımlanan eseridir. Yazarın ilk şiir kitabıdır.
Dağ Şiirleri: İlk yayım yılı 1999’dur. Ferit Edgü’nün yayımlanan son şiir kitabıdır.
Ferit Edgü Şiirlerinde Hangi Ölçüyü Kullanmıştır?
Ferit Edgü şiirleri hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır.
Ferit Edgü Şiirlerinde Hangi Kafiyeyi Kullanmıştır?
Ferit Edgü şiirleri hakkında detaylı bilgi bulunmamaktadır.
Ferit Edgü’nün Şiirleri ve Yazıları Nerelerde Yayımlanmıştır?
Ferit Edgü’nün şiirleri ve yazıları Everest Yayınları, Alfa Yayınları, Raskol'un Baltası, Sel Yayıncılık ve Kırmızı Kedi Yayınevi gibi farklı yayınevleri tarafından kitaplaştırılmıştır. Ferit Edgü’nün şiirlerinin ve yazılarının yayımlandığı gazete ve dergilerin bazıları aşağıda listelenmiştir:
Kaynak Dergisi, Şairler Yaprağı, Mavi Dergisi, Yeni Ufuklar, Vatan Gazetesi, Pazar Postası, Dost Dergisi
Yeni Dergi, Ant, Eylem, Ataç, Papirüs, Soyut, Yeni Ufuklar
Ferit Edgü Romanları
Ferit Edgü’nün 3 adet romanı aşağıda listelenmiştir:
Kimse: İlk yayım yılı 1976'dır. Roman köyü anlatmaktadır fakat köy romanı değildir. "Kendini bulmaya çalışan bireyin arayışlarını, köy hayatının gerçekliği içinde vermektedir."
O/ Hakkâri‘de Bir Mevsim: İlk kez 1977 yılında yayımlanmıştır. Ferit Edgü'nün 1964 yılında asker öğretmen olarak gittiği Hakkâri’de yaşadıklarından yola çıkarak yazdığı bir romandır. Hak. İlinin Pir. Köyünde yaşayan insanların hayatını, mücadelesini ve kitabın kahramanının yabancılaşma, varoluş meselelerini anlatmaktadır. Almanca, Fransızca, Japonca ve Boşnakça gibi birçok dile çevrilen kitap, Edgü'nün en ünlü eserlerindendir.
Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı: İlk kez 1988 yılında yayımlanmıştır. Çakırın Öyküsü ve Su Testileri başlıklı iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Çakır karakterinin hayatı anlatılmıştır. Kahramanın kimsesizliği, yalnızlığı ve yabancılaşması işlenmiştir. İkinci bölümde ise yozlaşmış bir düzen içinde ötekileştirilen kişilerin yaşamları anlatılmaktadır.
Ferit Edgü Senaryoları
Ferit Edgü, “Hakkari’de Bir Mevsim” isimli romanını Onat Kutlar ile beraber senaryolaştırmıştır. Kitapla aynı ismi taşıyan film, Erden Kıral yönetmenliğinde 1982 yılında çekilmiştir. Filmde Genco Erkal, Rana Cabbar, Erol Demiröz, Berrin Koper, Şerif Sezer, Macit Koper ve Erkan Yücel gibi oyuncular yer almıştır. Hakkari’de Bir Mevsim filmi, 1983 Berlin Film Festivali Gümüş Ayı Ödülü gibi birçok ödüle layık bulunmuştur.
Ferit Edgü Denemeleri
Ferit Edgü’nün 8 adet deneme kitabı aşağıda listelenmiştir:
Kitap ve Ressamın Öyküsü, Seyir Sözcükleri, Sözlü/ Yazılı, Kaza Sözleri, Buluşmalar, Şimdi Saat Kaç
Tüm Ders Notları, Yazmak Eylemi, Ferit Edgü Anıları, Ferit Edgü’nün anı türündeki eseri “Görsel Yolculuklar”dır.
Ferit Edgü Biyografileri
Ferit Edgü’nün biyografi türünde 3 eseri aşağıda listelenmiştir:
Abidin, Avni Arbaş, Osman Hamdi-Bilinmeyen Resimleri, Ferit Edgü Çocuk Kitapları, Ferit Edgü’nün çocuk kitabı “Doğa Dostları”dır. Metni Ferit Edgü’ye, resimleri ise Sadi Bektaş’a ait olan kitap Adam Yayınları tarafından yayımlanmıştır.
Ferit Edgü Hangi Dönem Yazarıdır?
Ferit Edgü, Cumhuriyet Dönemi yazarıdır.
Ferit Edgü Sanat Anlayışı Nedir?
Ferit Edgü, sanat anlayışını çözüm önerileri getirmek üzerine değil, yeni sorular sormak üzerine inşa etmiştir.
Ferit Edgü Hangi Edebi Akımdan Etkilenmiştir?
Ferit Edgü, Mavi hareketinden etkilenmiştir. Mavi adı, Attila İlhan’ın 1952-1956 yıllarında çıkardığı "Mavi" dergisinden gelmektedir. Hareketin temsilcileri, Garipçilerin savunduklarına karşı çıkmışlardır. Şiirin zengin ve kapalı bir anlatıma sahip olması gerektiğini savunmuşlardır. Mavici yazarlardan bazıları aşağıda listelenmiştir:
Orhan Duru, Ahmet Oktay, Tahsin Yücel
Ferit Edgü, varoluşçuluk akımından da etkilenmiştir. Varoluşçuluğun temalarını işlemiş, özellikle tutunamamış, yalnız ve aykırı kahramanları anlatarak bireyin yalnızlığı ve yabancılaşması üzerinde durmuştur. Varoluşçuluk akımının önemli temsilcileri aşağıda listelenmiştir:
Jean Paul Sartre, Albert Camus, Andre Gide, Samuel Beckett, Franz Kafka
Ferit Edgü Kimlerden Etkilenmiştir?
Ferit Edgü’nün etkilendiği isimlerden bazıları aşağıda listelenmiştir:
Sait Faik Abasıyanık, Arthur Rimbaud, Comte de Lautréamont, Marquis de Sade, Henri Michaux
Nikolay Vasilyeviç Gogol, François Rabelais, Anton Pavloviç Çehov, Jean-Paul Sartre, Samuel Beckett
Franz Kafka
Ferit Edgü Kimleri Etkilemiştir?
Ferit Edgü, birçok yazarı ve sanatçıyı etkilemiş, genç yazarlara ilham olmuş bir edebiyatçıdır.
Ferit Edgü'nün Edebiyat İçin Önemi Nedir?
Ferit Edgü, kullandığı anlatım teknikleri, dil üzerinde önemle durması, minimal öyküleri ve Türk edebiyatına kattığı yeniliklerle edebiyatımızın önemli isimlerinden biridir.
Ferit Edgü'nün Eserleri Nerelerde Yayımlanmıştır?
Ferit Edgü’nün eserleri Everest Yayınları, Alfa Yayınları, Raskol'un Baltası, Sel Yayıncılık ve Kırmızı Kedi Yayınevi gibi farklı yayınevleri tarafından yayımlanmıştır. Ferit Edgü’nün eserlerini yayımlandığı gazete dergilerin bazıları aşağıda listelenmiştir:
Kaynak Dergisi, Şairler Yaprağı, Mavi Dergisi, Yeni Ufuklar, Vatan Gazetesi, Pazar Postası, Dost Dergisi
Yeni Dergi, Ant, Eylem, Ataç, Papirüs, Soyut,Yeni Ufuklar
Ferit Edgü'nün Yazarlık Dışındaki Kariyeri
Ferit Edgü, İstanbul Manajans’ta metin yazarı olarak çalışmıştır. DATA Reklam Şirketi’ni kurmuştur. Ada Yayınları’nı kurmuş ve Bedri Rahmi Sanat Galerisi’nde yöneticilik yapmıştır.
Ferit Edgü, kendisine sorulan “Yazar olmasaydınız ne işle uğraşırdınız?” sorusuna, bahçıvan cevabını vermiştir. Doğayı yalansız tek şey olarak görmüş ve kendisinin ne dikerse tutan insanlardan olduğunu söylemiştir.
Ferit Edgü'nün Siyasi Görüşleri
Ferit Edgü, siyasetle küçük yaşta okumaya başladığı gazeteler vasıtasıyla tanışmıştır. Sosyal ve siyasal eleştirilerini kaleme aldığı eserlerin arka planında okurlara yansıtmıştır. Gördüğü yanlışları, eksikleri dile getirmekten çekinmeyen bir yazardır.
Ferit Edgü Sözleri
Ferit Edgü’nün eserlerinden alınmış 20 alıntı aşağıda listelenmiştir:
O günlerde sürekli izleniyordum. Bıktım. Ben de beni izleyenleri izlemeye başladım. Böylece onlarla aramda bir eşitlik doğdu. Onlar da ben de hem izleyen, hem izlenen olduk.
Sandığın doluysa, aşkını cebinde sakla.
Kitapları da dostlarını seçer gibi seçmeli kişi, öyle değil mi?
Herkese hayatını anlatma. Bazı parçalarını çalan olur.
Yaşam, ne tek yönlüdür, ne çift yönlü. Yaşam çok, pek çok yönlüdür. Bu nedenle yolunu şaşırır insanlar.
İğneyle kuyu kazan, suyu bulmadan göçer.
Sanılanın tersine, güçlülerden çok güçsüzler uzun, engebeli yolları aşıp kurtarırlar kendilerini. Bu nedenle severim böcekleri.
Sevgilisini boş yere bekleyen bir erkek için gece bitmek bilmez; gündüzleri çalışan işçi için bir gün kısa bir süre değildir…
Bence yaşam, her geçtiğimiz gün, anlamını değiştiriyor.
Umutsuzluk insanı her yere götürür.
Tanrı herkesi kör, topal kambur yapmadığı gibi, şair ve yazar da yapmıyordu.
Çok şükür görmüyor gözlerim. Ya kör olmayıp da göremiyor olsaydım.
Yalnızlığımız her zaman çoğul.
En dar mahpus, size karşı olanların arasında yaşamaktır.
Yolcu, bir gün yolunu yitirirsen, artık eski yolunu bulmaya çalışma, yeni bir yol ara kendine.
Karanlığa gömülmüştük. Ama karanlıkta sesler daha bir duyulmaya başlar.
En uzak yer, derdi anacığım varamadığın, varamayacağın yer değildir. En uzak yer, derdi zavallı anacığım, senin ardında bıraktığın, bir daha dönmeyeceğin, dönsen de bulamayacağın yerdir.
Hiç kuşkusuz, düş gerçeğin ta kendisidir.
Nereye gideceğini bilmeyen ne kadar yürürse yürüsün hiçbir yere varamaz.
Mutluluk soruların bittiği yerde başlıyor olmalı. Öyle mi?
Ferit Edgü Aldığı Ödüller
Ferit Edgü’nün aldığı ödüller aşağıda listelenmiştir:
1979 yılında "Bir Gemide" eseriyle Sait Faik Hikâye Armağanı
1979 yılında "Tüm Ders Notları" eseriyle Türk Dil Kurumu Deneme Ödülü
1988 yılında "Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı" eseriyle Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü
Ferit Edgü Nerelidir?
Ferit Edgü, İstanbulludur.
Ferit Edgü Edebi Kişiliği Nasıldır?
Ferit Edgü; şiir, roman, öykü, deme, oyun, biyografi, eleştiri, aforizma gibi birçok türde eseri bulunan çok yönlü bir edebiyatçıdır. 1950 kuşağı yazarlarındandır ve bunu bir "talih" olarak görmektedir. Yazı hayatına şiir yazarak başlamış olsa da daha çok öykücülüğüyle öne çıkmıştır. Şiirden öyküye geçişi 16-17 yaşlarında iken tanıştığı Sait Faik Abasıyanık öyküleriyle olmuştur. Ferit Edgü, Sait Faik’in öykülerini okuduktan sonra kendisinin de öykü yazabileceğini düşünmüştür.
Ferit Edgü, yazma eylemini "Ben sadece yazmanın, yani yazma isteğinin benim için bir kaçmak olduğunu ve bunun yalnızlığa karşı bir tepki olduğunu düşünmüşümdür." sözleriyle anlatmıştır. Toplumsal yargılara ters düşen ve ters düşmek isteyen bir yazar olduğunu dile getirmiştir. Yenilikçi biri olan Ferit Edgü için dil çok önemlidir. Yazar dilin kendisi için önemini şu sözlerle anlatmıştır: "Ben edebiyatta ne yaptımsa sadece dil üzerine yaptım. Yazdığım her şey dili inşa etmeme yardım için var oldular. Dil bir sanat yapıtını oluşturan tek ögedir. Ve ben dil derken yalnız edebiyatın dilinden bahsetmiyorum. Resmin dilinden de bahsediyorum. Müziğin dilinden de bahsediyorum…"
