Yıllar önce babamla tvde bir gece filmi izledik: Kadın robotlar var, evine alıyorsun, temizlik yapıyor, yemek yapıyor, akşam gelince sahibine 'hangi konuda sohbet istersin' diye soruyor. Adam canı istemeyince düğmesini kapatıyor ve yatakta da eş. Bir de baba kız var, anarşist bir örgütten, düzene ve insanlığın kaybedilmesine karşı silahla, bombayla saldıran bir yeraltı örgütünden. Robot pazarlayan düzene karşılar. Filan falan.
Çağla Şikel, programına bir robot yapay zeka konuk aldı. Hoşsohbet, nazik bir tarzı vardı. Fenomenmiş, internette program yapan 3,4 robottan biriymiş, konuklar ağırlıyormuş. Suudi vatandaşı robot sophie gibi.
Suudi Arabistan'da kadınlar insan mıdır diye sempozyum yapılmıştı. Düğmesini kapatabileceğin, bıkınca çöpe atabileceğin robot hayvanlar mı yoksa bu kadınlar? İnsanız ve kusurlarımız var. Kusurları kabullenemeyen insanı görememiş demektir. Benim bir üst versiyonumun evi daha temiz, yemeği daha güzel olabilir. Kalbi kırılmayabilir, canı sıkılmayabilir, hatta daha bir üst versiyon şarkı bile söyleyebilir.
Bir de Asimov öyküsü okumuştum. Yalnız bir kadının evine görevli tamirci robot geliyor. Kadın ağlıyor, sızlıyor ve robot sonunda kadına cinsellik yaşatıyor. Yani bu işler zor. İnsan olmak zor.
Bir değişim dönemindeyiz. Yakın gelecekte yapay zeka hayatımızın her alanına yayılacak. İnsanın, yaşamın tanımı değişecek. Belki iyiyi, doğruyu, güzeli o yapay zeka belirleyecek. Kimbilir itaat edeceğimiz, kulluk edeceğimiz bir Tanrı yaratıyor da olabiliriz.
Yapay zeka roman yazabilir mi, ya şiir? Belli verilerle makale, kitap vb yazabiliyormuş. Beste de yapabiliyormuş, resim de. Van Gogh gibi resim yapabilir, ama onun gibi bir akıl hastanesinde intiharla bitmez varlığı. Yapay zeka son derece insani olan sanat ta aydınlatıcı, devrimci olabilir mi?
Peki ama roman yazabilir mi? Roman 19.yyda tefrika tefrika basılırdı, çok popülerdi. 20yyda önem ve itibarı sürdü. 2000ler girince artık okunmaz demiştim. Kimse 300 sayfalık bir romanı okumak için dünyadan kendini yalıtamıyor. Zaman da yok. Fakat şimdi farkediyorum ki roman insanı hatırlamanın, insani olanı anlamanın aracı olarak sürebilir. Yapay zeka karışmasın yeter ki.
Esen kalın
