“Güzellikten çirkinlik çıkarıp sükunetten kahırlanmayı nasıl beceriyorum?” diyor Edgar Allan Poe, Berenice adlı hikayesinde. Ancak doğduğu andan beri trajediler içinde yaşayan birinin güzellikten çirkinlik çıkarması oldukça normal değil mi?


1809 yılında, ikisi de oyuncu olan Elizabeth Arnold Hopkins Poe ve David Poe çiftinin ortanca çocuğu olarak dünyaya geldi. 1810'da babası David evi terk etti. Babasının terk etmesinden bir yıl sonra da annesi veremden hayatını kaybetti. Edgar daha iki yaşında annesiz ve babasız kaldı. Bunun üzerine Virginialı John ve Frances Allan çifti Edgar ve iki kardeşine evlerini açtı. Edgar ile uzun bir süre geçirmiş olmalarına rağmen çift hiçbir zaman Edgar’ı resmi olarak evlatlık almadı.


Allan ailesi 1815’te Londra’ya taşındı ve Edgar’ı yatılı okula gönderdiler. Edgar iki yaşında öz ailesinden, altı yaşında koruyucu ailesinden uzak kaldı ve aile ortamı görmeden büyüdü. Dokuz yaşında bir başka yatılı okula yazıldı. 1820’de Allan ailesi Virginia’ya geri döndü.


1826’da Poe, Virginia Üniversitesi’nde antik ve modern diller üzerine eğitim almaya başladı. Eğitimine başlamadan önce Elmira Royster ile nişanlanmış olabileceği düşünülüyor ancak ilerleyen dönemlerde araları açıldı. Aynı zamanda Allan ile de kumar borçları sebebiyle uzaklaştılar. Daha yeni açılan üniversitede ise özgün bir sistem kurulmak isteniyordu. Bu sebeple öğrencilerin kendi öğrenim alanlarını seçtiği, barınma ihtiyaçlarını kendi karşıladıkları ve kendi kendilerini yönettikleri bir sistem vardı. Fakat sistem henüz yeniydi ve düzeni oturmadığı için öğrencilerin okulu bırakma oranı çok yüksekti. Poe, derslere kaydolmak, ders kitaplarını almak ve barınmak için Allan’ın kendisine yeterince para vermediğini iddia etti. Allan fazladan para ve elbise göndermesine rağmen Poe’nun kumar borçları gitgide katlandı.


Sonraki sene Royster’ın başka biriyle evlendiğini duyan Poe, hem bu sebepten hem de Allan ile aralarının açılmasından dolayı Boston’a taşındı. Geçim sıkıntıları çekmeye başladığı için 1827’de Edgar A. Perry ismiyle ABD ordusuna er olarak yazıldı. On sekiz yaşında olmasına rağmen yaşını yirmi iki göstererek orduya katıldı. Aynı yıl "Bir Bostonlu" adı altında “Timurlenk ve Diğer Şiirler” adlı kırk sayfalık ilk şiir kitabını yayımladı. Kitabın yalnızca elli kopyası basıldı ve hiç ilgi görmedi.


1828’de askerlik kariyerinde başçavuşluğa kadar yükseldi. Hayatı bir düzene girmeye başlayınca John Allan ile aralarındaki buzlar çözülmeye başladı. Başçavuş olmasıyla sonuçlanan iki yıllık askeri eğitiminin ardından beş yıllığına orduya yazıldı. Fakat ordudan erken ayrılmak istedi. Komutanı Teğmen Howard’a kaydolma nedenini ve gerçek adını açıkladı. Howard yalnızca John Allan ile barışırsa bunu kabul edeceğini söyledi. Birkaç ay boyunca Poe, Allan’a yalvardı fakat bir cevap alamadı. Dahası, muhtemelen o dönem üvey annesinin muzdarip olduğu hastalıktan bile söz etmedi. 1829 başlarında Frances Allan hayatını kaybetti. Frances’in ölümünden sonra Allan ile Poe yakınlaştılar ve Allan, Poe’nun ordudan ayrılıp West Point ABD Kara Harp Okulu’na girmesini destekledi. Aynı sene ikinci kitabı “Araf, Timurlenk ve Önemsiz Şiirler” yayımlandı.


Sonraki sene John Allan, Louisa Patterson ile evlendi. Evlilikleri, evliliklerinden doğan bir çocuğu ve sert tartışmalar nedeniyle John Allan ile Edgar Allan Poe’nun ilişkisi tamamen koptu ve Allan, Poe’yu mirasından da mahrum etti. West Point’e kaydolmuş olan Edgar orada memnun olmadı ve ayrılabilmek için kendini mahkemeye verdirtti. Görevi ağır ihmâl, içtimaya çıkmamak, sınıflara girmemek ve kiliseye gitmemek ile emre itaatsizlikten yargılanmasına ve suçlu çıkacağını bilmesine rağmen okuldan atılmak için suçsuz olduğunu iddia etti.


1831’de New York’a gitti ve “Şiirler” kitabını yayımladı. Bu kitabı yayımlayabilmek için West Point’ten arkadaşlarının bağışladığı parayı kullandı. Arkadaşları kitabında komutanlarla ilgili hiciv benzeri şiirler olacağını umuyordu. Oysa kitapta yeniden basılan "Timurlenk" ve "Araf" şiirleri ve daha önceden basılmamış altı şiiri yer alıyordu. Poe 1831 yılında Baltimore’a, halasının yanına döndü. Aynı yıl abisi alkolizm kaynaklı sebeplerden dolayı hayatını kaybetti ve Poe yirmi yaşında, ailesinden birini daha kaybetmiş oldu.


Abisinin ölümünden sonra kendini iyice yazarlığa veren Poe, sadece yazarlık yaparak geçinmeye çalışan ilk Amerikalıdır. Fakat uluslararası telif hakları yasaları olmadığı için işi zorlandı. Yayıncılar Amerikalı yazarlara para vermektense İngiliz yazarların eserlerini izinsiz kopyalıyorlardı. Yayımcılar 1837 Paniği adı verilen ekonomik krizden de etkilendikleri için yazarlara ödeme yapmayı reddediyor ya da söz verdikleri zamanda ödeme yapmıyorlardı. Yazarlık dönemi boyunca Poe, para için yalvarmak ve yardım istemek zorunda kaldı.


Şiir denemelerinden sonra düzyazıya geçen Poe, birkaç öyküsünü Philadelphia’da basılan süreli yayınlarda yayımlattı. Ardından tek oyunu olan Politian’a yoğunlaştı. Baltimore Saturday Visitor, 1833 ekiminde Poe’nun “Şişede Bulunan Not” adlı kısa öyküsünü ödüle layık gördü. Bu durum zengin bir Baltimorelu olan John P. Kennedy’nin dikkatini çekti ve Poe’nun birkaç eserini yayımlamasına yardım etti. Onu, Southern Literary Messenger dergisinin editörü Thomas W. White ile tanıştırdı. Poe, 1835 yılının ağustos ayında bu dergide editör olarak işe girdi ancak birkaç hafta sonra patronu onu sarhoş yakalayınca işten atıldı. Bunun üzerine Poe, Baltimore’a döndü.


Eylül ayında kuzeni Virginia ile evlenmek için izin istedi. O sıralarda Poe yirmi altı, kuzeni on üç yaşındaydı. Davranışlarını düzelteceğine söz verdikten sonra, Virginia ve annesiyle Richmond’a geri döndü ve dergideki işine tekrar başladı. 1837'nin ocak ayına kadar Messenger’da çalıştı. Dergide çeşitli şiirler, kitap eleştirileri ve öyküler yayımladı. Poe ve Virginia 1838’de, Virginia’nın yaşını yirmi bir göstererek Presbiteryen töreni ile evlendiler.


1839 yılında editör olarak girdiği Burton’s Gentleman’s Magazine’deki ve bir yıl kadar sonra Graham’s Magazine’deki işleri ile etkili eleştirmen ününü arttırdı. Aynı zamanda 1839’da “Grotesk ve Arabesk Öyküler” adıyla ilk öykü kitabını yayımladı. 1840 haziranında The Stylus adıyla kendi dergisini basacağını duyurdu fakat dergi Poe’nun ölümünden önce basılamadı.


1842 yılında bir akşam Virginia, piyano çalıp şarkı söylerken ağzından kan gelmesiyle veremin ilk belirtisini gösterdi. Virginia’nın hastalığı nedeniyle Poe daha da fazla alkol tüketmeye başladı. Graham’s dergisinden ayrıldı ve yeni bir iş aramaya başladı. Broadway Journal dergisinde önce editör, sonrasında ise derginin sahibi olan Poe, Henry Wadsworth Longfellow'u intihal ile suçlayınca diğer yazarlarla arası açıldı.


1845’te “Kuzgun” şiiri bir dergide yayımlandı ve popüler oldu. Fazla para kazanmadı fakat adını duyurmayı başardı. 1846’da Broadway Journal başarısız olunca, Poe ve Virginia günümüzde Bronx olarak bilinen bölgede bir kır evine taşındılar. 1847’de Virginia’nın ölmesiyle Poe tekrardan yalnız kaldı. Biyografi yazarları ve eleştirmenler, hayatı boyunca ailesinde kaybettiği kadınların, Poe’nun “güzel bir kadının ölümü” temasını kullanmasının sebebi olduğunu söylüyor.


Eşinin ölümünden sonra Poe iyice dengesizleşmeye başladı. Şair Sarah Helen Whitman ile bir ilişkileri oldu fakat Poe’nun sarhoşluğu ve dengesiz tavırlarından dolayı ilerlemedi. Ardından çocukluk aşkı ve kendisi gibi dul kalan Elmira Royster ile görüşmeye başlar ve sonunda nişanlanırlar.


1849’un sonlarına doğru bir gün Poe, Baltimore sokaklarında bir hezeyan halinde bulundu. Onu bulan Joseph Walker’ın dediğine göre “büyük bir üzüntü içinde ve acil yardımı gerektirecek durumdaydı”. Dört gün sonra Poe yatırıldığı hastanede öldü. Ölüm nedeni belirlenemedi ve ilginç bir şekilde giydiği kıyafetler kendisine ait değildi. Ayrıca ölümünden önceki son gece sürekli “Reynolds” ismini sayıkladığı söylenmektedir ancak bu kişinin kim olduğu bilinmiyor.


Ölümü; gazetede alkolizm sebebiyle öldüğünü ima eden “beyin iltihabı” ya da “beyin tıkanıklığı” şeklinde duyuruldu. Gerçek ölüm nedeni bilinmemektedir fakat deliriyum tremens, kalp rahatsızlığı, epilepsi, frengi, menenjit, kolera veya kuduz olabileceği düşünülmektedir.


Ölümünden yıllar sonra, 1949’da Edgar Allan Poe’nun her doğum gününde mezarına gelen bir ziyaretçi belirdi. Yazarın eşi ve teyzesiyle beraber yattığı mezara gelir, üç gül ve bir şişe Fransız konyağı bırakıp giderdi. 2009’a kadar bu geleneği sürdüren siyah paltolu, şapkalı ziyaretçi tıpkı Poe’nun ölüm sebebi gibi bir sır olarak kalmıştır.

 


Kaynak:

https://listelist.com/edgar-allan-poe/

https://tr.wikipedia.org/wiki/Edgar_Allan_Poe

https://www.evrensel.net/haber/371474/edgar-allan-poe-kimdir



Yazar: İrem Ehlidil